بسیاری از شما که علاقمند به خودو و علی الخصوص رانندگی هستید و هم اکنون مشغول خواندن این مطلب هستید , قطعا به رانندگی سریع و شیطنت های آن گرایش بی حد و حصری دارید . سوار بر خودرو خود شده و دل به جاده می زنید . آلبوم ” جاده های رویا ” از سیروان خسروی حال هوای خاصی به شما داده و فشار بر روی پدال گاز را رفته رفته بیشتر و بیشتر می کند . پیچ ها را یکی پس از دیگری پشت سرمی گذارید .اما این پیچ روبروی کمی بر خلاف انتظار شماست و سرعت کمی بیش از حد مجاز . تایر ها جیغ بلندی کشیده و یک حادثه . حال راه حل چیست ؟
آشنایی با بیش فرمانی
تا حالا برایتان پیش آمده که هنگام عبور از پیچ صدای جیغ تایر خودرو را بشنوید ؟ تجربه از کنترل خارج شدن خودرویتان به هنگام عبور از پیچ را داشته اید ؟ اگر می خواهید حرفه ای شوید می بایستی کنترل همه جانبه ای روی خودرو در شرایط مختلف را داشته باشید و یکی از الزامات اصلی این مهم تمرکز و آگاهی کامل از نحوه توزیع وزن خودرو و میزان چسبندگی لاستیک ها در موقیعت های مختلف است . پس گوش های خود را تیز کرده و میزان حساسیت سنسور های عصبی دست خود را روی فرمان بیش از پیش کرده و مانند یک کامپیوتر وضعیت هر لحظه خود را رصد کنید .
بیش فرمانی یا Oversteer
به لغزش یا سر خوردن چرخ های عقب می گویند . به همین سادگی
بارها و بارها مسابقات رانندگی و تست های خودرو را دیده اید , در برخی پیچ ها خودرو از قسمت عقب شروع به سر خوردن می کند که جدا از زیبایی بصری , اغلب باعث از دست رفتن زمان خواهد شد که برای یک راننده حرفه ای اصلی ترین دغدغه می باشد .
اصلی ترین علت بیش فرمانی , عدم انتقال وزن صحیح است که ناشی از عواملی از قبیل گاز دادن بیش از حد , ترمز گرفتن و فرمان دهی نا صحیح و پرتنش هنگام عبور از پیچ است.
شما به هر علتی و به هر طریقی وزن خودرو را رو به جلو متمایل کرده و چسبندگی تایر های عقب را کم کنید , خودرو دچار بیش فرمانی می شود . پس با درک صحیح از مفاهیمی که تا به این جلسه با آنها آشنا شده اید , ماهی گیری را بیاموزید و دنبال نکته های کنکوری و گذرا نباشید.
اما در پیست , به علت غیر فعال کردن سیستم های DSC ( سیستم های کنترل پایداری ) این اتفاق برای تمامی رانندگانی که روی لیمیت ( به حد نهایی چسبندگی تایر روی سطح مسیر حرکت دقیقا قبل از سر خوردن گفته می شود ) رانندگی می کنند پیش خواهد آمد .
اما راه کار مقابله با این مشکل چیست و چگونه می بایستی خودرو را در این شرایط مهار و به وضعیت پایدار برگرداند ؟
بگذارید کمی ملوس تر مطلب را بیان کنیم ; جاده چالوس , آهنگ جوگیرانه و احضار روح آیرتون سنا , کمی هیجان و یک پیچ , با سرعت و فرمان دهی تیز وارد پیچ می شوید . تایرهای عقب شروع به جبغ کشیدن می کند و سپس خودرو از قسمت انتهایی شروع به سر خودرو می کند . شما چه می کنید ؟ یکی از شایع ترین اشتباهاتی که رانندگان آماتور می کنند. برداشتن پا از روی پدال گاز و فشردن ترمز است . این بیش فرمانی را به یک فاجعه تبدیل می کند که آن چرخیدن خودرو ( Spin ) است .
حال به آناالیز علت این اتفاق می پردازیم . همان طور که پیش از این اشاره شد , خودرو زمانی دچار بیش فرمانی می شود که خودرو با شتاب و در نهایت نیروی جانبی بیش از حد تحمل اصطحکاک تایر و سطح مواجه شود .
در این زمان شما برای کنترل خودرو نیاز به افزایش اصطکاک دارید که اولین راهکار آن انتقال وزن به تایر های عقب و افزایش سطح و در نتیجه افزایش سطح تماس تایر هاست . اما زمانی که شما ترمز گیری می کنید , وزن به جلو خودرو انتقال پیدا کرده و اوضاع پیچیده و بدتر از قبل می شود .
حالا به واقع راه حل چیست ؟
1- قبل از ورود به پیچ سرعت خودرو را به حد مناسب برسانید : تا زمانی که لیمیت سرعت خودرو خود در پیچ های مختلف را نمی دانید با سرعت کمتری وارد پیچ شوید تا حد سرعت را بدست آورید . اگر با سرعت زیادی وارد پیچ شوید امکان کم فرمانی ( Understeer ) برای شما افزایش پیدا می کند که در مطلب بعدی بدان اشاره خواهد شد
2- دور موتور را بالا نگاه دارید : زمانی که دور موتور شما در محدوده بیشینه گشتاور نباشد , در هنگام مواجهه با بیش فرمانی امکان اصلاح وضعیت خودرو را به راحتی نخواهید داشت .
3- فرمان مخالف: اگر خودرو دیفرانسیل جلو دارید , هنگام وقوع بیش فرمانی کمی احتیاج به فرمان مخالفی داریم که میزان آن بستگی به زاویه سر خوردن عقب خودرو دارد و کمی فشار را روی گاز بیشتر کنید تا وزن به عقب خودرو انتقال پیدا کند و خودرو به حالت نرمال رسیده و چسبندگی به چرخ های عقب بازگردد و سپس به مسیر برگشته و از پیچ عبور کنید . در خودرو های دیفرانسیل عقب کمی حساسیت روی پدال گاز زیاد است ; پس از وقوع بیش فرمانی لحظه ای پا را از پدال گاز برداشته و سپس فرمان مخالف و عبور از پیچ .
